Cerkiew Bogurodzicy Ljeviškiej w Prizren

Artykuł przeczytasz w 3 minuty

Nasz plan dnia zakładał przejazd z Ochrydy przez Tetovo (zwiedzając Kolorowy Meczet) aż do położonego w Kosowie – Prizren. Już na wstępie chcemy zaznaczyć, że wpis jest z kategorii tych „ciężkich”, a nie lekkich turystycznych tematów. No ale akurat takie miejsce odwiedziliśmy (a raczej chcieliśmy odwiedzić).

Głównym celem naszej wizyty w Prizren było zobaczenie Cerkwi Bogurodzicy – jednej z 4 cerkwi z Kosowa, wpisanych na listę UNESCO. Pozostałe 3 znajdują się w Gračanicy którą już odwiedziliśmy oraz monastyrów w Visoki Dečani i w Peć, które będziemy za jakiś czas też opisywać.

Drugie największe miasto Kosowa

Prizren jest drugim co do wielkości po Prisztinie miastem w Kosowie. Obecnie liczy około 220 tysięcy mieszkańców. Początki osadnictwa w tym miejscu sięgają ery brązu (ok. 2000 rok p.n.e.) – co czyni je jednym z najstarszych miast w tych rejonach. W czasach Cesarstwa Rzymskiego była tutaj osada Theranda, znajdująca się na wzgórzu gdzie obecnie jest twierdza.

Miasto. które jest obecnie, wspominają dopiero księgi z X wieku, gdy te tereny były własnością Bizancjum. Od 1450 roku, Prizren wchodzi w skład Imperium Ottomańskiego i podobnie jak inne miasta w okolicach ulega stopniowej islamizacji (związanej z osadnictwem Albańczyków). która jest dość kluczowa w wypadku jego historii.

Cerkiew Bogurodzicy Ljeviškiej

Cerkiew powstała w Prizren w XIV wieku, za panowania serbskiego króla Stefana Milutina (m.in. założyciela Prisztiny). Architektura budynku opiera się na bizantyjskiej architekturze, poprzedniej świątyni która stała dokładnie w tym samym miejscu. Przez ponad sto lat, cerkiew służyła prawosławnym mieszkańcom Prizren.

W XV wieku miasto stało się częścią rozrastającego się Imperium Osmańskiego. Ówczesny sułtan Mehmed II Zdobywca decyduje o zmianie cerkwi w meczet. Do budynku zostaje dobudowany minaret (zlikwidowany w 1923 roku, po aneksji Kosowa przez Serbię), a cenne freski zasłonięte tynkami.

W 1948 roku rząd Jugosławii uznaje budynek za chronione miejsce kultury. Kilka lat później rozpoczynają się prace konserwatorskie, mające przywrócić cerkwi pierwotny stan. Po ich ukończeniu, w cerkwi zostaje urządzone muzeum.

Smutny okres historii

W 1991 roku, na terenie Prizren mieszkało około 11 tysięcy Serbów (na 175 tysięcy mieszkańców). Cerkiew była ważnym dla nich miejscem, w związku z tym, po wojnie w Kosowie, w mieście stacjonowały siły KFOR mające chronić cerkiew. Niestety w marcu 2004 roku, na skutek krwawych zamieszek – cerkiew zostaje podpalona i mocno zniszczona. Stacjonujące wojsko nie zdołało uchronić ani dużej ilości ludności, ani serbskich budynków. Oprócz Cerkwi Bogurodzicy, Albańczycy w ciągu 2 dni zniszczyli 34 inne cerkwie i monastery. W zamieszkach brało ponad 50 tysięcy „zwykłych” mieszkańców Kosowa – wypędzili oni około 4000 kosowskich Serbów, niszcząc ich domy…

W 2006 roku zniszczona cerkiew została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Podobno jest ona odnowiona w środku – jednak nie ma jak tego sprawdzić. W związku z cały czas tlącym się konfliktem pomiędzy Albańczykami a Serbami o Kosowo – cerkiew pozostaje zamknięta. Otoczona płotem z drutem kolczastym, budką policji strzegącej budynek przed kolejnymi zniszczeniami, jest smutnym świadectwem, jak straszną głupotą potrafi być wojna.

Inne atrakcje miasta

Szczerze – naszym celem miało być właśnie zobaczenie powyżej opisanej cerkwi, więc nie nastawialiśmy się na zwiedzanie miasta. W związku z tym tylko pobieżnie wspomnimy, co można tutaj zobaczyć.

Twierdza Prizren – pozostałości twierdzy znajdujące się na wzgórzu górującym nad miastem. Obecnie to głównie średniowieczne mury i trochę eksponatów, ale z góry jest rewelacyjny widok na miasto.

Meczet Sinana Paszy – pochodzący z XVII wieku. To ważny zabytek w mieście, jednak nie mamy pewności czy turystom można wchodzić do środka.

Cerkiew Chrystusa Zbawiciela – zbudowana w XIV wieku, zniszczona w 2004 roku, podobnie jak Cerkiew Bogurodzicy. Obecnie częściowo odbudowana, pozostałości można zwiedzić.

Ogólne – Prizren nie zachwyciło. Może to też kwestia tego, że w pewnym sensie „dobiła” nas smutna historia miasta i zapał na zwiedzanie znacznie zmalał. Może Wy byliście w Prizren i udało Wam się zobaczyć coś ciekawego? Podzielcie się w komentarzach 🙂