Ostatnim punktem, który planowaliśmy zwiedzić jeszcze przed wyjazdem z Serbii była Jaskinia Stopića (Stopića Pecina). Zainteresowała nas wzmianka o ciekawych basenach z wodą, które się w niej znajdują. Na zdjęciach wyglądało to interesująco, więc postanowiliśmy to sprawdzić.
Sama jaskinia znajduje się około 30 kilometrów na południe od miasta Užice, w górzystym rejonie Zlatiboru (części Alp Dynarskich).
Historia odkrycia
Jak to bywa w przypadku takich łatwo dostępnych miejsc, nie da się jednoznacznie stwierdzić kto ani kiedy je „odkrył”. Lokalne serbskie legendy już od dawna wspominały o dziwnych głosach dochodzących ze szczelin (pewnie sugerując bestie lub potwory zamieszkujące jaskinie).
Na pewno jaskinia była używana jako kryjówka miejscowej ludności w trakcie powstania serbskiego przeciwko Ottomanom na początku XIX wieku.
Pierwsze oficjalne opisy jaskini pojawiły się w notatkach Serbskiego Towarzystwa Geologicznego w 1901 roku. Jednak profesjonalne wyprawy speleologiczne zorganizowano dopiero w latach 1909 i 1913, gdzie dokładniej zbadano jaskinię.
Wymiary i geologia
Dostęp do jaskini jest łatwy. Otwór wejściowy widoczny na panoramie powyżej ma 18 metrów wysokości i 35 m szerokości. Zbadana długość jaskini wynosi 1691 metrów. Jest to typowa jaskinia rzeczna – przepływa przez nią Trnavski Potok, który w dużej mierze był odpowiedzialny za erozję skał.
Jaskinia Stopića nie obfituje w ciekawe formy naciekowe, jednak posiada 2 rzeczy, których nie zobaczymy w „zwykłych” jaskiniach. Mowa o prawie 10-metrowym podziemnym wodospadzie zwanym „Źródłem Życia”. Zdajemy sobie sprawę, że panorama nie oddaje tego widoku na żywo, ale uwierzcie, że wygląda ciekawie.
Drugą rzeczą, znacznie ciekawszą niż wspomniany wodospad, są wapienne „wanny”. W okresie wiosennym lub po ulewnych deszczach są całkowicie wypełnione wodą, tworząc naprawdę cudowną kaskadę. Najgłębsza z wanien ma 7 metrów głębokości. Trochę jaskiń w życiu już zwiedziłem, jednak coś takiego widziałem dopiero po raz pierwszy.
Zwiedzanie jaskini
Zwiedzać jaskinie można oficjalnie dopiero od 2009 roku. Do jaskini trzeba dojść z parkingu (tutaj). Ścieżka nie jest długa, spacer trwa kilka minut. Przed wejściem jest budka pełniąca funkcję kasy i sklepiku z pamiątkami.
Jaskinia Stopića otwarta jest codziennie, od godziny 9:30 do 16:30 (zimą, latem jest otwarta do godziny 18 lub 19). Wstęp kosztuje 250 dinarów od osoby – czyli około 10 złotych. Niestety tylko część mała część jaskini jest udostępniona turystom, zwiedzenie jej zajmuje nam około 30 minut. W środku poruszamy się po oświetlonym, wybetonowanym chodniku albo stalowo-szklanych podestach.
Ze względu na niewielką długość jaskini i duży otwór wejściowy, jaskinia nie jest strasznie zimna – jednak na wszelki wypadek warto mieć coś do przykrycia 😉
Jaskinię polecam zwiedzać wiosną lub po dużych opadach. Wtedy to wapienne wanny wypełniają się krystaliczną wodą – przez co wyglądają jeszcze piękniej.
Ciekawostki
Z jaskinią wiąże się postać lokalnego bohatera Pane Stopića. Podobno w trakcie i po II Wojnie Światowej, nie chciał się poddać zwierzchnictwu komunistycznej Jugosławii – ukrył się na 10 lat w jaskini. Był już starcem (miał ponad 70 lat), nie chciał walczyć tylko pozostać wierny królowi. Wymykał się czetnikom i komunistycznym partyzantom. Żył jedząc grzyby, leśne owoce, ryby i małą zwierzynę, którą sam upolował. Zmarł jako wolny człowiek, naturalną śmiercią w wieku 83 lat.
Nazwa jaskini nie ma nic wspólnego z Pane Stopićem. Wywodzi się od przysiółka Stopić, należącego do pobliskiej wsi Rožanstvo.
Jak to przeważnie bywa z jaskiniami – w lokalnych legendach wspomina się o złocie, które zostało ukryte w środku jeszcze za czasów dynastii Nemanjiczów. Podobnie, wg przekazów – korytarze jaskiń są dłuższe niż to, co zostało oficjalnie odkryte przez speleologów 😉
Ze względu na dobre właściwości akustyczne, jaskinia czasami jest także miejscem koncertów i występów artystycznych.